ଟିକି ପୃଥିବୀରେ ମନୋଜ ଦାସ
ଫତୁରାନନ୍ଦ

ଖ୍ରୀଷ୍ଟ କଲେଜରେ ମନୋଜବାବୁ ଅଧ୍ୟାପନା କରୁଥିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ମୋର ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା ୤ ସେ ଅନେକବାର ଡଗର ଅଫିସକୁ ଆସିଥିଲେ ୤ ଚିହ୍ନା ପରିଚୟଟା ଏହିବାଟେ ଜମିଯାଇଥିଲା ୤ ସେତେବେଳେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ନିଆଁଗିଳା କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟବୋଲି ଜାଣିଥିଲି ୤ ମୁଣ୍ଡବାଳଠାରୁ ପାଦନଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଥିଲେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ୤ ସେ ଏବଂ କମ୍ୟୁନିଜିମ୍ ଭିତରେ ଅଠା ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ତୃତୀୟ ଜିନିଷ ବାନ୍ଧି ରଖିବାପାଇଁ ନ ଥିଲା ୤ ଅନେକ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି ବିଧାନସଭାରେ ପଶିବାପାଇଁ ୤ ଆଉ କେତେକ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି ଚାଷୀ ମୂଲିଆଙ୍କୁ ଭୂଆଁବୁଲେଇ ନିଜର ଭୂ-ସମ୍ପତ୍ତି ନିରାପଦରେ ରଖିବାପାଇଁ ୤ ଆଉ କେତେକ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି କେଙ୍କଡପଣ ଦେଖେଇ ପଚାଅଣ୍ଡା ଓ କମଳା ଅନ୍ୟ ଦଳିଆଙ୍କ ଉପରେ ପକାଇ ସେମାନଙ୍କ ସଭା ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ୤ ଏଗୁଡିକ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଅଠା ଏବଂ ଏହି ଅଠା କମ୍ୟୁନିଜିମ୍‌କୁ ସେମାନଙ୍କ ଦେହରେ ଲଖେଇ ରଖୁଥାଏ ୤ ମନୋଜବାବୁଙ୍କ ଦେହଟା କମ୍ୟୁନିଜିମ୍ ସହ ଏକାକାର ହୋଇଯାଇଥାଏ୤ ଚାଲିଚଳନ, କଥାବାର୍ତ୍ତା, ବକ୍ତୃତା ସବୁଥିରେ ଗୋଟାଏ କମ୍ୟୁନିଜିମ୍ ବାମ୍ଫ ବାହାରୁଥିଲା ୤ କିଛିକାଳ ଏମିତି କଟିଥିଲା ୤ ସେ ନିଜ ସମ୍ପାଦନାରେ “ଦିଗନ୍ତ” ନାମକ ଗୋଟିଏ ପତ୍ରିକା କାଢିଲେ, ଫଳରେ ମୁଁ ତାଙ୍କର ଖୁବ୍ ପାଖାପାଖି ହୋଇଯାଇଥିଲି ୤ ସେ ପୂରାପୂରି ସମ୍ପାଦକ ବନିଗଲେ ୤ ତାଙ୍କ ଦେହରୁ ରୀତିମତ ସମ୍ପାଦକ ବାମ୍ଫ ବାହାରିଲା ୤ “ଦିଗନ୍ତ” କୁ ସେ ଗୋଟାଏ ଆଦର୍ଶ ପତ୍ରିକା କରିବାକୁ ବଦ୍ଧପରିକର ହୋଇଉଠିଲେ ୤ ସେ ଯଦି ସେହିଥିରେ ଲାଖି ରହିଥାନ୍ତେ ତେବେ “ଦିଗନ୍ତ” ଯେ ଓଡିଶାର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପତ୍ରିକା ହୋଇ ବାହାରି ଥାଆନ୍ତା ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ୤

“ଦିଗନ୍ତ” ନିୟମିତ ରୂପେ ବାହାରୁଥାଏ ୤ ସେ ଭାବିଲେ ଗୋଟିଏ ସୁଦୃଶ୍ୟ ଉନ୍ନତ ଧରଣର ପତ୍ରିକା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ପ୍ରସେସ୍ ବିଭାଗ (ବ୍ଲକ ତିଆରି କାରଖାନା) ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ୤ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ତାକୁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିଦେଲେ ୤ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଋଣନେଇ ସେ ପ୍ରସେସ୍ ବିଭାଗର ସମସ୍ତ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ନେଇଆସିଲେ ୤ ଏତିକିବେଳେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଟିକିଏ ସତର୍କ କରାଇ କହିଲି, “ଦେଖନ୍ତୁ,ଆପଣ ଏକୁଟିଆ ସମସ୍ତ ବିଷୟ ବୁଝିପାରିବେନି ୤ ଏସବୁ ଆଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ନିଷ୍ଠାପର, ସତ୍‌ଚରିତ୍ର ବିଶିଷ୍ଟ ସହକର୍ମୀ ଯୋଗାଡ କରିବାର ଥିଲା ୤ ଏସବୁ କାହା ଜିମାରେ ଦେବେ?”

ସେ ଅତି ହାଲୁକାଭାବରେ ଉତ୍ତରଦେଲେ-“ଭଲ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖି ମୁଁ କାମକରି ଚାଲିଯାଉଛି ୤ ପରିଣତି କଅଣ ହେବ ସେ ବିଷୟରେ ମୁଁ ମୁଣ୍ଡ ଖେଳାଇବି କାହିଁକି? ଏଥିରେ ମୁଣ୍ଡ ଖେଳାଇ ଲାଗିଲେ କାମ ଆଗେଇପାରିବ ନାହିଁ ୤ ଯାହା ହେବାରଥିବ ହୋଇଯିବ୤ ମୁଁ କାମକରିବା ଲୋକ କାମ କରିଯିବି” ୤

ତାଙ୍କ ମୁହଁକୁ ବାଲୁ ବାଲୁ କରି ଚାହିଁଲି ୤ ମନେ ମନେ ଭାବିଲି, କି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ, କୁଆଡେ ଗଲା, ଲେନିନାୟ ନମଃ, ସେ ପାଟିରେ ପୁଣି ପଶିଲା କର୍ମେଣ୍ୟ ବାଧିକାରସ୍ତେ ମା ଫଳେଷୁ କଦାଚନ ୤ କଥା କଅଣ? କଥାର ସାରଭାଙ୍ଗ କିଛି କରିପାରିଲି ନାହିଁ ୤

ଦିନେ ବଜ୍ରକବାଟି ପାଖରେଥିବା ମନୋଜବାବୁଙ୍କ ଦିଗନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ କଲି ୤ ସେ ଦୋ’ ମହଲାରେ ଥିଲେ ୤ ମୁଁ ଗୋଟାଏ ଲଙ୍ଗଳା ସିଡିବାଟେ ଉପରକୁ ଗଲି ୤ ମୋତେ ସେ ଦେଖିବାମାତ୍ରେ ଆଦରରେ ନେଇଯାଇ ତାଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଚଉକିରେ ବସାଇଲେ ୤ ମାମୁଲି କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେଉ ହେଉ ତାଙ୍କ ପଛରେ ଥିବା କାନ୍ଥ ଉପରକୁ ଚାହିଁଦେଲି ୤ ଯାହାଦେଖିଲି ସେଥିରେ ମୋର ମନର ଭାରସାମ୍ୟ ଦୋହଲିବାକୁ ଲାଗିଲା ୤ ଆଖି ଢିମା ହୋଇ ବାହାରି ପଡିଲା ୤ ପାଟି ମେଲାହୋଇଗଲା ୤ ତଣ୍ଟି ଶୁଖିଆସିଲା ୤ କିଛି ସମୟ ଯାଏ ମୋ ମୁହଁରୁ କଥା ବାହାରିଲା ନାହିଁ ୤ ମୋ ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ସେ କୁରୁ କୁରୁ ହୋଇ ହସିଲେ ୤ କେଉଁଥିଲାଗି ମୋ ଏ ଅବସ୍ଥା ତାହା ସେ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିସାରିଥିଲେ ୤ ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ଉପରକୁ କାନ୍ଥରେ ଲଟକା ହୋଇ ରହିଥିଲା, ଶ୍ରୀମାଙ୍କ ଏକ ବଡ଼ ଫଟୋ । ମୋ ପାଟିରୁ ବାହାରି ପଡ଼ିଲା, “ଏଁ ଏଁ, ମସ୍କୋଠାରୁ ଏକା ଡିଆଁରେ ପଣ୍ଡିଚେରୀ ! ହନୁମାନ ଡିଆଁକୁ ତ ଏହା ଟପିଗଲା । ହନୁମାନ ରାମେଶ୍ୱରମ୍‌ରୁ ମାତ୍ର କେଇ ମାଇଲ ଦୂରରେ ଥିବା ଲଙ୍କାକୁ ଡେଇଁ ପଡ଼ିଥିଲେ । ଆପଣ କିନ୍ତୁ ମସ୍କୋଠାରୁ ହଜାର ହଜାର ମାଇଲ ଦୂରରେ ଥିବା ପଣ୍ଡିଚେରୀକୁ ଡେଇଁ ପଡ଼ିଲେ ! ଏ କି ଲୋମହର୍ଷଣକାରୀ ବାହାଦୂରୀ । ସତରେ ଆପଣ ଏ ଫଟୋଟି ଟଙ୍ଗାଇଛନ୍ତିକି ନା ଏ ଘରେ ଆଗରୁ ଥିଲା ?

ମୁରୁକିହସା ଦେଇ ସେ କହିଲେ, “ଡିଆଁ ଡେଇଁର କିଛି ବାହାଦୂରୀ ନାହିଁ । ଶ୍ରୀମାଙ୍କ କରୁଣା ମୋତେ ମସ୍କୋରୁ ପଣ୍ଡିଚେରୀ ଯାଏଁ ଶୂନ୍ୟେ ଶୂନ୍ୟେ ଉଡ଼ାଇ ନେଇଗଲା ।”

ଏହାପରେ ସେ ମୋତେ ଶ୍ରୀମାଙ୍କ ବିଭୂତି ବିଷୟ ଓ ପଣ୍ଡିଚେରୀ ଆଶ୍ରମ କଥା ବହୁତ କିଛି କହିଲେ । ମୋର କିନ୍ତୁ ମନ ମାନୁ ନ ଥାଏ । ମୁଁ ଭାବୁଥାଏ ଜଣେ ସେଣ୍ଟ୍‌ ପର୍ସେଣ୍ଟ୍‌ ନିରୁତା କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଜାଣୁ ଜାଣୁ କିପରି ଅଫିମ ଖାଇଲେ ( କମ୍ୟୁନିଜିମ୍‌ରେ ଧର୍ମର ଅନ୍ୟନାମ ‘ଅଫିମ’) ।

ଦୈବଯୋଗକୁ ମୁଁ ବାବାଙ୍କ ହାବୁଡ଼ରେ ପଡ଼ିଗଲି । ସେତେବେଳେ ଯାଇ ମୁଁ ବୁଝିଲି ମନୋଜବାବୁ ଶ୍ରୀମାଙ୍କ ହାବୁଡ଼ରେ ପଡ଼ିବା କଥା ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ସତ । ତେବେ ସେଣ୍ଟ୍‌ ପର୍ସେଣ୍ଟ୍‌ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ଦେହରୁ କାତି ଛାଡ଼ିଗଲା କେମିତି ? ଶ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ଆଶ୍ରମ ଦେଖି ନ ଥିଲେ ହେଁ ସେ ବିଷୟରେ ବହୁତ ଶୁଣିଲି , ପଢ଼ିଲି । ମୋ ମନରେ ଆଶ୍ରମର ଗୋଟାଏ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କି ହୋଇଗଲା । ମୁଁ ଦେଖିଲି ସେଠାରେ ସମସ୍ତ ମୁଁତ୍ୱ ଛାଡ଼ି କାମ କରୁଛନ୍ତି, ଖାଉଛନ୍ତି । ଉଚ୍ଚନୀଚ , ଭେଦଭାବ ନାହିଁ । ଚାରି ବର୍ଣ୍ଣର ଟଣାଟଣି ନାହିଁ । ଶ୍ରେଣୀ ସଂଘର୍ଷ ନାହିଁ । ଆଶ୍ରମର ବାହାରକୁ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ଆଧିପତ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାର ସ୍ପୃହା କାହାରି ନାହିଁ । ଅନ୍ୟର ମତକୁ ଦବେଇଦେଇ ନିଜ ମତକୁ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ଜୋରଜବରଦସ୍ତି ଲଦିଦେବାର ପ୍ରୟାସ ନାହିଁ । କେହି କାହାକୁ ସନ୍ଦେହ ଚକ୍ଷୁରେ ଦେଖୁ ନାହାନ୍ତି । ଆଶ୍ରମର ମଙ୍ଗଳପାଇଁ ସମସ୍ତେ ସୁଶୃଙ୍ଖଳିତ ହୋଇ ଆନନ୍ଦରେ କାମ କରିଯାଉଛନ୍ତି ।

ସାରା ପୃଥିବୀରୁ ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ଲୋକେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ଆସି ଏହିଠାରେ ମିଳିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହିଠାରେ ଗୋଟିଏ ଟିକି ପୃଥିବୀ ଗଢି ଉଠିଛି । କାହାର ସେନାବାହିନୀ କ୍ଷେପିଯାଇ ଏମାନଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ଆଣିନି । ପ୍ରେମର ଚୁମ୍ବକରେ ସମସ୍ତେ ଟାଣିହୋଇ ଆସିଛନ୍ତି । ଏଇ ତ ସେଣ୍ଟ୍‌ ପର୍ସେଣ୍ଟ୍‌ ନିରୁତା କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ରାଜ୍ୟ । ନିରୁତା କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନେ ଯେ ଏଠାକୁ ଟାଣିହୋଇ ଆସିବେ ଏଥିରେ ବିଚିତ୍ରତା କଅଣ ଅଛି ?

ଯଥାର୍ଥ ପରିବେଶ ଭିତରେ ରହି ମନୋଜବାବୁ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ଯେପରି ଭାବରେ ସମୃଦ୍ଧ କରିଅଛନ୍ତି, ଏ ଟିକି ପୃଥିବୀର ବାହାରେ ଥିଲେ ତାହା ସମ୍ଭବତଃ କରିପାରି ନ ଥାନ୍ତେ। ପରିପାର୍ଶ୍ୱ ତାଙ୍କ ଉପରେ ନାନା କୁପ୍ରଭାବ ପକାଇ ଥାଆନ୍ତା । ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି । ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ପାଇଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରତିଭାର ଯୋଗ୍ୟ ଆଉ ବ୍ୟାପକ ଓ ବୃହତ୍ତର ସ୍ୱୀକୃତି ପାଇବା ଆଉ ବେଶି ବିଳମ୍ବ ହେବ ନାହିଁ ।

ସୌଜନ୍ୟ: “ସାହିତ୍ୟ ସାଧକ ମନୋଜ ଦାସ”, ସମ୍ପାଦନା: ପ୍ରଫେସର ଡକ୍ଟର ବାଉରୀବନ୍ଧୁ କର, ପ୍ରାଚୀ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ବିନୋଦବିହାରୀ, କଟକ-୨