Shri Sourindra Barik

ଦୂର-ନିକଟ, ନିକଟ-ଦୂର

ବାହ୍ୟ ଦୂରତା ସତ୍ତ୍ବେ ଏତେ ଘନିଷ୍ଠତା ଯେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ପୂର୍ବରୁ ମୁଁ ଜାଣି ନଥିଲି ୤ ଜାଣି ନଥିଲି ସଂପର୍କର ନିବିଡତା ନିଜର ଅଜ୍ଞାତସାରରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥାଏ ୤ ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଭାବିଲା ବେଳକୁ ଏପରି ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ଉଠିଥିଲା ୤ କାରଣ କେବେହେଲେ ମୁଁ ତାଙ୍କର ନିକଟ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ନଥିଲି ୤ ଯେତେବେଳେ ଯେଉଁଠି ଦେଖା ହୋଇଛି ତାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଔପଚାରିକତା ମଧ୍ୟରେ ହିଁ ସୀମିତ ରହି ଯାଇଛି ୤ ସେ ମୋ ପାଖରେ ଦୂର ପାହାଡ ପରି ଆକର୍ଷଣୀୟ ହୋଇ ଉଠିଛନ୍ତି ୤ ମୋତେ ଲାଗିଛି ଯେପରି ଏହି ଆକର୍ଷଣ ତାଙ୍କ ମୋ ଭିତରେ ଥିବା ଦୂରତାର କୁହୁକ ୤ ମାତ୍ର ଆଜି ତାଙ୍କ କଥା ଭାବିଲା ବେଳକୁ ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି ଯେ ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ପାଖରେ ବୋଧହୁଏ ଔପଚାରିକତା ବୋଲି କିଛିନାହିଁ ୤ମୋଟା ଚଷମା ତଳୁ ତାଙ୍କର ଚାହାଣି, ଆଉ ଓଠରେ ଲାଗି ରହିଥିବା ସରୁ ହସଟିରେ ସବୁ ନିବିଡତା ଏବଂ ଉଷ୍ମଆନ୍ତରିକତା ୤ ମୋତେ ଲାଗେ ଯେମିତି ନିକଟତା ହିଁ ମନୋଜୀୟତା ୤

ପୂର୍ବରୁ କହିଛି ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଦୂରରୁ ଦେଖିଛି ୤ ରେଭେନସା କଲେଜରେ ମୁଁ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲା ବେଳକୁ ସେ ଇଂରାଜୀରେ ଏମ୍.ଏ. ଛାତ୍ର ୤ ଛାତ୍ରନେତା ଭାବରେ ପରିଚିତ୤ ସେହି ହିସାବରେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଦେଖିଥିଲି, ଜାଣିଥିଲି ୤ ମୁଁ ଛାତ୍ର ରାଜନୀତିରେ ଆଗ୍ରହୀ ନଥିଲି ୤ ତେଣୁ ସେତେବେଳେ ସେ ମୋତେ ଆକର୍ଷଣ କରିନଥିଲେ ୤ ମୁଁ ଅନୁଭବ କରିଥିଲି ତାଙ୍କ ଭାଷଣରେ ଉଚ୍ଚାରିତ ହେଉଥିବା ପ୍ରତିଟି ଶବ୍ଦରେ ଯେପରି ଭରି ରହିଥିଲା ଆନ୍ତରିକତା ୤ ମୋତେ ଲାଗିଲା ଯେମିତି ପ୍ରତିଟି ଶବ୍ଦକୁ ସେ ବିଞ୍ଚୁଛନ୍ତି, ଫଳରେ ପ୍ରତିଟି ଶବ୍ଦ, ଶବ୍ଦ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ଚଳଣିପଣକୁ ଟପି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଭାବରେ ମନୋଜୀୟ ହୋଇ ପଡୁଛନ୍ତି ୤ ଏହିପରି ହେବା ଫଳରେ ତାର ଧ୍ବନି, ଛନ୍ଦ, ଏପରିକି ନାଟକୀୟତାରେ ଉକୁଟି ଉଠୁଛି ଏକ ନିଜସ୍ବପଣ ଯାହା ଶବ୍ଦର କାରିଗରୀ ଅବା ବାଗ୍ନୀତାର ଯଦୁକରୀରୁ ନୁହେଁ, ଅନୁଭବର ଗଭୀରତାରୁ ଜନ୍ମ ଲାଭ କରିଛି ୤ ଏସବୁ ସତ୍ତ୍ବେ ମୋ ଭିତରେ କେମିତି ଏକ ଅପୂର୍ଣ୍ଣତା ବୋଧ ଘାରି ଯାଇଥିଲା ୤ ମୁଁ ତାଙ୍କ ଭାଷଣ ଦ୍ବାରା ଯେତେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ନଥିଲି. ତା ଠାରୁ ଅଧିକ ବିଚଳିତ ହୋଇଥିଲି ୤ ମୁଁ ବୁଝି ପାରୁନଥିଲି ମୋ ବିଚଳିତ ହେବାର କାରଣ ୤ କଣ ଗୋଟାଏ ରହସ୍ୟମୟତା ମୋତେ ଘାରିଥିଲା ୤ ମୋ ଅଜାଣତରେ ମୁଁ ସେହି “କଣ ଗୋଟାଏ” କୁ ଯେମିତି ଖୋଜି ବୁଲୁଥିଲି ୤ ମୁଁ କଣ ସେଦିନ ଜାଣିଥିଲି ଏହି “କଣ ଗୋଟାଏ” ତ ମନୋଜବାବୁଙ୍କର ମନୋଜ ପଣ ୤

କଟକରେ ତାଙ୍କୁ ଆମ ବିଭାଗରେ ଦେଖି ସେଦିନର ସେ ବିଚଳତା ମୋତେ ଆହୁରି ବ୍ୟସ୍ତ କରିଥିଲା ୤ ମୁଁ ତାଙ୍କ ସରଳତାର ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟରେ ମୋହିତ ହୋଇଥିଲି ୤ ବରମ୍ବାର ନିଜକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରୁଥିଲି ସେହି ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଟି କଣ ? ଯାହାକୁ ବୁଝି ହେଉନି, ପ୍ରକାଶ କରି ହେଉନି ୤ ଆଜି ଅନୁଭବ କରୁଛି ସେହି ଅବୋଧ୍ୟ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଟି, ସେହି କଣ ଗୋଟିଏ ଯାହା ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବର ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଭିତରେ ଛପି ରହିଥିବା ବାଙ୍ମୟୀ ନୀରବତା ୤ ଏହା ତାଙ୍କ ବାହ୍ୟ ସାଧାରଣତା ଭିତରେ ଗୁମ୍ଫିତ ଅସାଧାରଣ ସତ୍ତାଟିଏ ୤ ଏହା ଯେମିତି ପ୍ରତିଟି ନୂଆ ସକାଳ ପରି, ପରିଚିତ ଅପରିଚିତ;ପ୍ରତି ଜହ୍ନରାତି ପରି ସତ୍ୟଶୀଳ ରହସ୍ୟମୟତା ୤ସେଦିନ ସେହି ସତ୍ତାଟିର ଅଜ୍ଞାତ ଆକର୍ଷଣ ମୋତେ ମୋହିତ କରିଥିଲା ୤ ତାଙ୍କ ରାଜନୀତି ଆଡକୁ ନୁହେଁ, ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ର ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ତାଙ୍କର କବିତା ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହେଲି୤ କବିତା ସହ ତାଙ୍କୁ ଭଲ ପାଇ ବସିଲି, ସମ୍ମାନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲି ୤ “ ଚନ୍ଦ୍ରମାର ଷ୍ଟାମ୍ପମରା ରାତ୍ରିର ଖାମ୍ ରେ” ପରି ମୋତେ ତାଙ୍କ କବିତା ଲାଗିଲା ଯେପରି ସେଗୁଡିକ ମନୋଜ ଷ୍ଟାମ୍ପମରା ସତ୍ୟ-ରହସ୍ୟର ଖାମ୍ ୤

ତାଙ୍କର ଭାଷଣ, କବିତା ଓ ଶେଷରେ ଗଳ୍ପ ଉପନ୍ୟାସ ୤ କିଏ ମୋତେ ବେଶି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲା ? ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ, ଯାହା ଅତି ସାଧାରଣ ଭାବରେ ଅସାଧାରଣ ୤ ତାଙ୍କ ଭାଷଣ ଅଗ୍ନିବର୍ଷୀ ନୁହେଁ, ତାହା ଶୀତ ରାତିରେ ଉହ୍ନେଇର ଉଷୁମ ପରି ୤ ଧୀରେଧୀରେ ଦେହ ଭିତରକୁ ଭେଦିଯାଏ; ଖାଲି ଦେହ ନୁହେଁ, ମନ ଓ ଶେଷରେ ଚେତନାକୁ ଛାଇଯାଏ ୤ ସେହିପରି ବି ତାଙ୍କ ଲେଖା ୤ ସବୁଥିରେ ମୁଁ ପାଇଛି ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବର ଛାପ ଯାହା କିଛି ଦୂରତା ରଖେନାହିଁ ୤ କଥା, ବିଶ୍ବାସ ଓ ଜୀବନ ଢଙ୍ଗ ସବୁ ଏକ ହୋଇଯାଏ ୤ ଏହି ଏକ ହୋଇଯିବା ତ ସୃଜନଧୀଳତା, ସତ୍ୟର ଅନନ୍ୟ ନାନ୍ଦନିକ ଅନୁଭବ ୤ ଏହାହିଁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ୤ ଫଳରେ ବାହ୍ୟ ଦୂରତା ସତ୍ତ୍ବେ ସେ ମୋର ଏତେ ନିକଟ ହୋଇ ପାରିଥିଲେ ୤ ଆଜି ବି ସେ ମୋର ଦୂର-ନିକଟ ୤ ଏହି ଦୂର-ନିକଟତା ମୁଁ ପାଇଛି ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବରେ, ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ଭାରରେ ୤ ଏହାରି ଛାପ ତାଙ୍କର ପ୍ରତିଟି ଲେଖାରେ ୤ ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ଏପରି ଦୂରତା ରକ୍ଷା କରିଥାଏ ଯେ, ସେ ଲେଖାରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ଥାଆନ୍ତି ୤ ମାତ୍ର ଏହି ଦୂରତା ଯୋଗୁଁ ହିଁ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ୤ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ପରି ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ସିଏ ସବୁଠି ଅଛନ୍ତି ପୁଣି କେଉଁଠି ନାହାନ୍ତି ୤ଏହି ନୈର୍ବ୍ୟକ୍ତିକ ଆତ୍ମିକତା ତାଙ୍କ ଲେଖାକୁ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ କରେ ୤ ସତ୍ୟର ରହସ୍ୟକୁ ଅନନ୍ୟ ଭାବରେ ତୋଳି ଧରିବାରେ କ୍ଷମ ହୁଏ ୤ ତେଣୁ ଦର୍ଶନ, ଚିନ୍ତା,ତତ୍ତ୍ବ ଗୋଟିଏ ପରିଣତିରେ ଶେଷ ହୁଏନାହିଁ ୤ ଏହା ଅନୁଭବର ଅଂଶ ହୋଇଯାଏ ୤ ତତ୍ତ୍ବ ଜୀବନର ରହସ୍ୟର ନିର୍ଯ୍ୟାସରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଯାଏ ୤ ତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଲେଖା ହୋଇଯାଏ ଜୀବନର ଅର୍ଥାନୁସଂଧାନ ୤ ଏହି ଅନୁସଂଧାନ ହିଁ ତାଙ୍କ ଲେଖାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ୤ ତାଙ୍କ ବଞ୍ଚିବାର ବି ୤ ଏହାହିଁ ବୋଧହୁଏ ପ୍ରଭାବିର କରେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବକୁ, ବଞ୍ଚିବା ଢଙ୍ଗକୁ ୤ କଳା ଆଉ ଜୀବନ ସହ ସଂପର୍କକୁ ୤

ଏହି ଦୂର ନିକଟତା ଏତେ ବେଶି ନିବିଡ ଯେ ତାଙ୍କୁ ବୁଝି ହୁଏନି ୤ ଖାଲି ଯାହା ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ୤ ଏହିଥିରେ ନିହିତ ରହସ୍ୟମୟତା୤ ରହସ୍ୟମୟତା କେବଳ କ୍ରାନ୍ତ ଯୌକ୍ତିକତା ନୁହେଁ; ଏହାର ପ୍ରାଣସ୍ପନ୍ଦନ ହେଉଛି ଅପ୍ରତ୍ୟଶିତତା ୤ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଓ ଲେଖାରେ ଏହି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତତାର ପ୍ରକାଶ ୤ ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ରାଜନୀତିରେ ଆଗ୍ରହ ୤ ଖାଲି ପ୍ରସାଧନୀ ଆଗ୍ରହ ନୁହେଁ, ସଂପୃର୍ଣ୍ଣରୂପେ ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧ ୤ ତା ପରେ ଦିନେ ହଠାତ୍ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ଭକ୍ତ ୤ ଏହା ଏକ ଦିଗରେ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତତା ପୁଣି ଅନ୍ୟ ଦିଗରେ ସତ୍ୟକୁ ସାମ୍ନା କରିବାର ଏକ ବୈପ୍ଳବିକ ଅହଂ-ଉତ୍ସର୍ଗ ୤ଏହା କେବଳ ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ପାଖରେ ହିଁ ସମ୍ଭବ ୤ କାରଣ ତାଙ୍କ ଭିରରେ ଅହଂ, ବାସ୍ତବତା ଓ ରହସ୍ୟ ଭିରରେ କିଛି ଦୂରତା ନାହିଁ ୤ସବୁ ନିବିଡତା, ସବୁ ଏକୀଭୂତତା ୤ ତାଙ୍କ ଲେଖା ତ ଏହିପରି ଜୀବନର ଛାପ ୤ ତା ସତ୍ୟର ରହସ୍ୟ ୤ ଏହି ରହସ୍ୟ ସତ୍ୟବୋଧ ନିଜ ବଞ୍ଚିବାର ନିବିଡତାରେ ଧ୍ବନିତ ହୋଇଛି ୤ ତେଣୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲେଖାରେ ଏହି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତତା ୤ଶୈଳୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହାକୁ ଆପଣ ନାଟକୀୟତା, ବିସ୍ମୟତା ଆଦି ଯାହା କିଛି କହନ୍ତୁନା କାହିଁକି ଏହା ମନୋଜୀୟ ଜୀବନାନୁଭୂତିର ନିଜସ୍ବ ଉଚ୍ଚାରଣ ୤ଏହି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତତା ଭିତରେ କିନ୍ତୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ ସମ୍ଭାବନା ଛପି ରହିଥାଏ ୤ ତାହା ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଅପହଁଚ ତଥା “beyond” ର ଅବବୋଧ ୤ ଗୋଟିଏ ହାତ ପାଉନଥିବା ଦିଗବଳୟୀ ନିକଟତାର ଅସ୍ଥିତି-ସ୍ଥିତି ୤ ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ଏହି ଅପହଞ୍ଚ ସ୍ଥିତିର ସୂଚନା ୤ ଜୀବନର ଏହି ଅପହଞ୍ଚପଣକୁ ବୁଝିବାକୁ ଯାଇ ସେ ଜୀବନର ନିର୍ଯ୍ୟାସକୁ ଖୋଜିଛନ୍ତି ୤ ଏହି ଯେମିତି ନିଜ ମନ ଭିରରେ ହିଁ ଗୁମ୍ଫିତ ୤ ତାହାରି ସଂଧାନ ତ ଜୀବନକୁ ନେଇ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ବଞ୍ଚିବା ୤ “ପ୍ରଭଞ୍ଜନ” ର ନାୟକ, ପୁଣି “ ଆମୃତ ଫଳ” ର ନାୟକ ଏହାକୁ ନିଜ ନିଜ ଭିତରେ ଏବଂ ବାହ୍ୟ ବାସ୍ତବତାର ଉର୍ଦ୍ଧରେ ପାଇଛନ୍ତି ୤ ଏହି ଅବବୋଧରେ ବଞ୍ଚିବାର ଜଟିଳତା ସହ ଏକ ଜଟିଳ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗି ନିହିତ ୤ ଯେଉଁଠି ବ୍ୟଙ୍ଗ, ଗାମ୍ଭୀର୍ଯ୍ୟ, ବୌଦ୍ଧିକତା, ହାସ୍ୟରସ, ବକ୍ରୋକ୍ତି ସବୁ ଏକାକାର ୤ ଏକାକାର ପୁଣି ବାହ୍ୟତା, ଅନ୍ତରୀଣତା, ବାସ୍ତବତା ପୁଣି ରହସ୍ୟମୟତା ୤ତାଙ୍କ ଜୀବନ ପରି ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟ ଯେମିତି ଏକ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ଅପହଞ୍ଚର ଅନ୍ବେଷା ୤ ଏ ଅନ୍ବେଷାରେ ଅଛି ପ୍ରେରଣା ୤ ଜୀବନକୁ ବୁଝିବାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ୤ ଏହି ପ୍ରଚେଷ୍ଟାର ଫଳ ସ୍ବରୂପ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ଜଟିଳ ଜୀବନର ବିଭିନ୍ନତାର ବିରୋଧାଭାଷୀ ବର୍ଣ୍ଣାଳୀ, ଯେଉଁଠି “ସମୁଦ୍ରର କ୍ଷୁଧା” ସହ ପାଖାପାଖି “ବାବା ଚକ୍ରଧାରୀ ବୃତ୍ତାନ୍ତ”୤

ତେଣୁ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କ ଲେଖାରେ ସୀମାବଦ୍ଧତା ନାହିଁ ୤ଏହା ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ଭରି ଦେଇଛି ସତେଜତା ୤ଏହି ସତେଜତା ଆସିଛି ବିଷୟବସ୍ତୁର ଭିନ୍ନତା ପୁଣି ବର୍ଣ୍ଣନା ଶୈଳୀର ନିଜସ୍ବତାରୁ ୤ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ତତ୍ତ୍ବ ବଡ ନୁହେଁ; ବଡ ହୃଦୟ;ଯୁକ୍ତି ନୁହେଁ କଳ୍ପନା ୤ ଫଳରେ ଆମେ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଲେଖା ପଢୁ ତାଙ୍କ ଗଢା ଜଗତ ଭିତରକୁ ପଇ ଯାଉଁ ୤ ତାଙ୍କ ଜଗରକୁ ପଶିବା ଆଗରୁ ଛାଡିଜାଉଁ ଆମ ଯୁକ୍ତି, ତର୍କ, ତତ୍ତ୍ବ ଏବଂ ବାସ୍ତବତାବୋଧ ୤ ତାଙ୍କ ଜଗତ ସବୁ ସମ୍ଭବର ଜଗତ ୤ସେଠି ସ୍ବପ୍ନ, ସତ୍ୟ ସବୁ ଏକାକାର ୤ ଏହା ଯେମିତି ବ୍ୟକ୍ତିର ଏକ କାଳ୍ପନିକ ନନ୍ଦନକାନନ ୤ ଏଠାରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ସତ୍ୟ ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସତ୍ୟକୁ ଠିକ୍ ଭାବରେ ପାଇନାହିଁ ମାତ୍ର ତାକୁ ପାଇବାର, ବୁଝିବାର ସମ୍ଭାବନା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି୤ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ଲେଖାରେ ଏହି ସମ୍ଭାବନାର ଝଲକ ୤ ଏଠାରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟତା ନାହିଁ;ଯୁକ୍ତିସିଦ୍ଧ ସତ୍ୟ ନାହିଁ; ମାତ୍ର ସତ୍ୟ ଅଛି ୤ ଏହି ସତ୍ୟ ମିଳିଥାଏ ନିଜସ୍ବ ଭାବରେ, ଯେମିତି ଧୂମ୍ରାଭ ଦିଗନ୍ତର ଶେଷରେ ଚରିତ୍ରମାନେ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି ୤ ଫଳରେ ତାଙ୍କ ଲେଖା ସଙ୍ଗିତର ପଲିଫୋନି ପରି ୤ ବହୁ ସ୍ବରର ସମାନ୍ତରାଳ ସ୍ଥିତି ୤ ତାଙ୍କ ଲେଖା ତେଣୁ ସଙ୍ଗୀତଧର୍ମୀ ୤ ଯାହା ସବୁବେଳେ ଗୋଟିଏ “beyond”ର ଆଶାୟୀ୤ସଙ୍ଗୀର ପାଖର ନୀରବତା ହେଉଛି ସେହି ଅପହଞ୍ଚ “beyond” ୤ମନୋଜଙ୍କ ଲେଖାରେ ଜୀବନର ଯୁକ୍ତିକ୍ରାନ୍ତ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତତା ୤

ତେଣୁ ମୋ ପାଖରେ ମନୋଜ ବାବୁ ଚଚ୍ଚା ଶିଳ୍ପୀଟିଏ ୤ କାରଣ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ମୁଁ ଦେଖିଛି ଜୀବନ ପ୍ରତି ଏକ ସନ୍ନ୍ୟାସ ଆସକ୍ତି ୤ ଏହି ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗି ନେଇ ସେ ଜୀବନ ତଥା ମଣିଷକୁ ଦେଖିଛନ୍ତି ୤ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି ୤ ସତ୍ୟର ନିର୍ଯାସକୁ ଖୋଜିଛନ୍ତି ୤ ଏହି ନିର୍ଯାସର ଅନ୍ବେଷା ହିଁ ତାଙ୍କ ଲେଖାର ପ୍ରାଣ ୤ ତେଣୁ ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ତଥାକଥିତ ବାସ୍ତବତାର ସୀମିତତାର ଛବି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ, ଯଦିଚ ବାସ୍ତବତାକୁ ସେ ଉପେକ୍ଷା କରି ନାହାନ୍ତି ୤ ସବୁଠାରୁ ବଡଗୁଣ ହେଲା ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ସାଧାରଣତାର ଅନୁପସ୍ଥିତି ୤ ସବୁ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନନ୍ୟ ତାର ନିଜସ୍ବପଣରେ୤ ଏହି ନିଜସ୍ବପଣ ହିଁ ମନୋଜପଣ ୤ ସେ ଯେତିକି ଫକୀରମୋହନୀୟ ସେତିକି କ୍ରାନ୍ତ-ଫକୀରମୋହନୀୟ ୤ ଅଙ୍ଗେନିଭା ବାସ୍ତବତା, ଧୁମ୍ରାଭ ଅପହଞ୍ଚପଣ ୤

ସୌଜନ୍ୟ: “ମନୋଜାୟନ”