ମୋର ଛାତ୍ର ଜୀବନର ବନ୍ଧୁ ମନୋଜ ଦାସ

ଜୀବନରେ ବହୁତ ମଣିଷଙ୍କ ସହିତ ପରିଚୟ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ କେତେଜଣଙ୍କୁ ସାରା ଜୀବନ ମନେରହେ? ସେହିମାନେ ମନେ ରହିଥାଆନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ମନ ଭିତରେ ବସାବାନ୍ଧିଅ ରହିଯାଆନ୍ତି୤ ଅତୀତକୁ ଭାବିବା ବେଳେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ କଥା ଆଖି ଆଗରେ ଭାସି ଉଠେ ତାହାକୁ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇ ଉଠେନାହିଁ; ତଥାପି ସେହି ସ୍ମୃତି ଅତି ମଧୁର୤ ସେହି ସ୍ମୃତିକୁ ମନେ ପକାଇବା ବେଳେ ଆଜି ମନେ ପଡିଯାଉଛି ମୋର ୧୯୫୦ ମସିହା କଥା୤ ସେତେବେଳେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ସହ ମୋର ବନ୍ଧୁତା ହୋଇଥିଲା, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆଜି କେତେଜଣ କେବଳ ଓଡ଼ିଶା ନୁହନ୍ତି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ସୁପରିଚିତ ହୋଇ ଉଠିଛନ୍ତି୤ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମନୋଜ ଦାସ ଅନ୍ୟତମ୤ ୧୯୫୦ ମସିହା, ସେତେବେଳେ ମୁଁ ବାଲେଶ୍ବର କଲେଜ (ବର୍ତ୍ତମାନ ଫକୀରମୋହନ କଲେଜ)ର ତୃତୀୟ ବର୍ଷ କଳା ଛାତ୍ର ଏବଂ ମନୋଜ ଦାସ ବାଲେଶ୍ବର ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲର ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀ ଛାତ୍ର୤ ସେତେବେଳେ ସେ ନିଜ ନାମ ମନୋଜ କୁମାର ଦାସ ବୋଲି ଲେଖୁଥିଲେ୤ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କ ସହ ମୋର ପରିଚୟ ଓ ବନ୍ଧୁତା ହୋଇଥିଲା ସାହିତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ୤ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ମନୋଜ ଦାସ ଗୋଟିଏ ଖଣ୍ଡ-କାବ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ, ଯା’ର ନାମ – ‘ବିପ୍ଲବୀ ଫକୀରମୋହନ’୤ ମୋତେ ଖଣ୍ଡିଏ ବହି ଉପହାର ଦେଇ ସେଥିରେ ଲେଖିଥିଲେ – ‘‘ବିଶିଷ୍ଟ ତରୁଣ କବି ଶ୍ରୀ ଯୁଗଳ କିଶୋର ଦତ୍ତ, କରକମଳେଷୁ – ଶ୍ରୀ ମନୋଜ କୁମାର, ୧୩-୧୦-୫୦୤’’ ସେହି ବହି ଖଣ୍ଡିକ ମୋ ପାଖରେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଅଛି୤ ଯେଉଁଦିନ ଭୁବନେଶ୍ବର ‘ସୂଚନା ଭବନ’ଠାରେ ତାଙ୍କ ସହିତ ମୋର ଦେଖା ହୋଇଥିଲା ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ ଏହି ବହି କଥା କହିବା ବେଳେ ସେ ମୋର ଦୁଇହାତ ଧରି ହସି ହସି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ କହି ଉଠିଥିଲେ – ‘‘ ଆପଣ ଏହି ଦୀର୍ଘ ୫୦ ବର୍ଷ ହେଲା ସେହି ବହି ଖଣ୍ଡିକ ସାଇତି ରଖିଛନ୍ତି ?’’ ସେହି ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ମନୋଜ ବାବୁଙ୍କ ସଂପାଦନାରେ ‘ଦିଗନ୍ତ’ ପତ୍ରିକାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବାଲେଶ୍ବରଠାରେ୤ ଆମେ ଛଅ ଜଣ ସଂପାଦକ ମଣ୍ଡଳୀରେ ଥିଲୁ, ଯଥା – ଶ୍ୟାମ ସୁନ୍ଦର ମହାପାତ୍ର, ସଦାନନ୍ଦ ଦାସ, ରାଜଶ୍ରୀ ଦାସ, ଜୀତେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସ, ଅନ୍ନଦା ରକ୍ଷିତ ଓ ମୁଁ୤ ଏହି ସମୟରେ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ଗାଢରୁ ଗାଢତର ହୋଇଥିଲା୤

ସେହି ବନ୍ଧୁ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ କଥା ଏବେ ମଧ୍ୟ ମୋ ମନତଳେ ଦାଗ ଆଙ୍କି ଦେଇଛି୤ ମୁଁ ୨୪ ଗୋଟି ଓଡିଆ ଗଳ୍ପ ବଙ୍ଗଳାରେ ଅନୁବାଦ କରି ‘ଓଡ଼ିଶାର ନିର୍ବାଚିତ ଗଳ୍ପ’ ନାମରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲି୤ କଲିକତାର ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପ୍ରକାଶକ ‘ଦେଜ୍ ପବ୍ଲିସିଙ୍ଗ୍‌’ ୧୯୯୪ ମସିହାରେ ଏହା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ୤ ସେଥିରେ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କର ‘ଶେଷ ବସନ୍ତର ଚିଠି’ ଗଳ୍ପଟି ବଙ୍ଗଳାରେ ଅନୂଦିତ ହୋଇ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା୤ ଏହି

ବହିର ପରିକଳ୍ପନା ଉଦ୍ୟୋଗ ସହିତ ଏହାର ଭୂମିକା ଲେଖିଥିଲେ ବଙ୍ଗଳା ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଗାଳ୍ପିକ ଓ ଔପନ୍ୟାସିକ ‘ଶଙ୍କର’୤ ସେ ମୋତେ କହିଥିଲେ ଯେଉଁ ୨୪ ଜଣଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ ଅନୂଦିତ ହୋଇଛି, ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଅନୁମତି ଆଣିବା ପାଇଁ୤ ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ମନୋଜ ଦାସଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଗଳ୍ପ ଅନୁବାଦ କରିବାପାଇଁ ଅନୁମତି ମାଗିଥିଲି, ସେ କହିଥିଲେ ଯୁଗଳବାବୁ, ଆପଣଙ୍କୁ ମୁଁ ମୋର ନିଜ ହାତରେ ଅନୁମତି ଲେଖି ଦେଇପାରିବି ନାହିଁ, କାରଣ ମୋତେ ବଡ଼ ସଙ୍କୋଚ ଲାଗୁଛି୤ ଆପଣ ଲେଖି ଦିଅନ୍ତୁ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ମୌଖିକ ଭାବରେ ଅନୁମତି ଦେଉଛି୤

ମୁଁ ତେଣୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ଅନୁମତି ପତ୍ର ସହ ଲେଖିଦେଇଥିଲି, ‘‘ମନୋଜ୍ ଦାସ୍ ହେଜ୍ ଗିଭେନ୍ ମି ଭର୍‌ବାଲ୍ ପର୍ମିସନ ଫରି ହିଜ୍ ଷ୍ଟୋରି ‘ଶେଷ ବସନ୍ତର ଚିଠି’୤’’ ଶଙ୍କର ତାହା ପଢି ମୋତେ ପଚାରିଥିଲେ, ‘‘ମନୋଜ ବାବୁ କ’ଣ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହା ଲେଖିବା ପାଇଁ କହିଛନ୍ତି?’’ ଏହା କହି ସେ ତାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେଇଥିଲେ୤ ପ୍ରକୃତରେ ଗର୍ବରେ ମୋର ଛାତି ଭରିଯାଇଥିଲା, କାରଣ ଓଡ଼ିଶାର ଜଣେ ଗାଳ୍ପିକ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପରିଚୟ ଓ ସମ୍ମାନ କିଭଳି ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି, ତାହା ଜାଣି୤

ସେହି ମନୋଜ ଦାସ ଆଜି ସର୍ବ ଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ବହୁ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ୤ ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରେ ଯେ, ସେ ଏକଦା ମୋର ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ବନ୍ଧୁ ଥିଲେ୤